in vulva afkocheren

In m'n vorige stukje ben ik begonnen over 'ontwikkelen' en kwam zo onder andere bij het doorknippen van de navelstreng als het hoofdje van de baby al wel, maar het lijfje nog niet geboren is.


Ik hoopte tot voor niet zo heel lang geleden dat 'in de vulva afkocheren' vrijwel nooit meer gebeurde. 
Dat studenten verloskunde geadviseerd krijgen dit NIET te doen, met uitleg erbij waarom niet. Ik heb het ze nog niet gevraagd trouwens, ben wel benieuwd.


Maar wie schetste mijn verbazing.
Een paar maanden geleden, om precies te zijn op 10 oktober vorig jaar, stond er een artikel in het NRC handelsblad: "Bevallen moet vooral bevallen". Het artikel ging over het recht op vrije pijnbestrijding voor vrouwen. En over de voors en tegens van pijnbestrijding. Er stond een grote foto midden in het artikel. Een vrouw ligt min of meer plat op haar rug met haar benen in beensteunen. Ze omvat zelf met beide handen het lijfje van haar kind, dat vrijwel geboren is; de beentjes zitten nog in haar. Er hangt een kocher tegen het been van de vrouw, aan de navelstreng die vlak erlangs doorgeknipt is.
Mijn eerste gedachte vond ik achteraf zelf nogal grappig. Ik dacht: hè? is dit in scène gezet? Alsof ze de baby even een stukje teruggestopt hadden voor de foto, nadat het eerst een tijdje bij moeder gelegen had, aangezien de navelstreng al door was geknipt.
Ach nee, sukkel, natuurlijk niet.  - de navelstreng moet al doorgeknipt zijn voor het kind geboren was. 
De foto oogt verder trouwens totaal niet stressvol. Niks hoor, er is kennelijk 'gewoon' in vulva afgekocherd.


Het gebeurt dus nog, zelfs in 2010.


Wat is het idee?
Als de navelstreng strak om de hals van een kind zit, lukt het niet om hem te 'vieren' en over het achterhoofd heen te schuiven. Om te beginnen moet degene die 'in de vulva afkochert' dus het idee hebben dat dit nodig is om te doen.
Maar lukt dit niet, dan zullen de schouders van de baby ofwel geboren moeten worden terwijl de navelstreng 'mee' gaat, ofwel de schouders glijden tussen die lus van de navelstreng door naar buiten. Dat zal bij een hele strakke omstrengeling niet snel gebeuren.
Kennelijk is er dus sprake van een veronderstelling, dat het mogelijk is dat de geboorte wordt belemmerd door die navelstreng.


Moet ik vrezen dat er nog altijd een hele serie zorgverleners rondloopt, die deze veronderstelling voor waar heeft aangenomen?
Dat is ongetwijfeld met goede bedoelingen, nog gestoeld op de overtuiging dat de natuur dusdanig wreed is dat het maar goed is dat er tegenwoordig een hoog opgeleid iemand paraat is op het moment dat de baby geboren wordt, om dat laatste stuk in goede banen te leiden...
(ook weer een apart stukje waard trouwens, de bizarre nadruk op de uitdrijving als het om een geboorte van een kind gaat. Dat is het moment waarop de dingen pas echt goed mis kunnen gaan kennelijk. In elk geval: vrouwen worden en masse alleen gelaten (of tegenwoordig onder de goede zorg van een kraamverzorgster) tijdens de ontsluiting, maar krijgt ze persdrang en is de vroedvrouw nog niet aanwezig, berg je dan maar! Met gierende banden komt zij aangereden!)


Hm. 
Ik schat dat zo'n beetje de helft van de kinderen de navelstreng om de hals heeft ten tijde van de geboorte.
Gloria Lemay, een Amerikaanse vroedvrouw, vindt dat een goed idee van baby's: als ie om de hals zit, kan hij niet gauw 'uitzakken'... Ik vind dat wel een mooie suggestie.


Laten we even terzijde leggen of het wel eens een probleem is dat de navelstreng om de hals zit, want dat is ook weer een onderwerp wat een apart stukje waard is (dat zeg ik vaker).


Laat ik me beperken tot de vraag of het Waar is dat een omstrengeling de geboorte van een kind kan belemmeren.
Ik zou zeggen: het lijkt me zeer, zeer onwaarschijnlijk.
Een vrouw hoort natuurlijk niet op haar rug te liggen als de baby naar buiten komt, tenzij ze dat echt heel, heel graag wil. En al helemaal niet op een dwarsbed in de beensteunen.
Vervolgens krijgt ze, als omstanders zich tenminste onthouden van aanmoediging, 'neem-een-hap-lucht' en 'kun je nog een keer?' en dergelijke, vanzelf onbedwingbare zin om te persen en als ze louter die zin volgt, dan komt de baby naar buiten. 
Als een vrouw staat, zit, hurkt, of knielt, is het vrijwel onmogelijk om te voelen naar een omstrengeling.
Dat betekent wat mij betreft dan ook: daar moet je dus niet naar voelen! 


Kan het kwaad als er in de vulva al is afgekocherd dan?
Zeer zeker kan dat kwaad.
Je hoeft maar twee minuten op PubMed te zoeken om er het een en ander over te vinden, bijvoorbeeld:


hier

en hier

Die laatste is een grote review, het eerste een abstract van een artikel uit de NTvG uit 2008.
De voordelen zijn dusdanig, dat er geen spoor twijfel over bestaat. 
De nadelen laten zich daaruit herleiden, voor zover ze niet genoemd staan.
Juist als een kind in niet zo'n goede conditie ter wereld komt, is het intact laten van de navelstreng van groot belang.
En dan hebben we het nog niet eens gehad over de blauwe plekken die je een kind kunt bezorgen met die kochers in de buurt van het gezichtje, brr..


Mijn suggestie zou zijn: als wij vroedvrouwen nou eens als basis-uitgangspunt onszelf en anderen aanleren dat er pas geknipt mag worden in de navelstreng als de placenta er is, dan kan ook de vaardigheid 'in vulva afkocheren' in de antiekkast!  

'lege artis ontwikkelen'

Wij leren in onze opleiding 'lege artis ontwikkelen'. 'Lege artis' betekent 'volgens de regelen der kunst', dus zoiets als: op ambachtelijke wijze. 
'Ontwikkelen' betekent bij ons vroedvrouwen: de geboorte van de baby begeleiden, met name de geboorte van de schouders.
Lege artis ontwikkelen lijkt in ogen van sommigen haast een noodzakelijke handeling om de geboorte van een baby op veilige manier te laten plaatsvinden. Veilig in de zin van: zo snel mogelijk voor de baby en zo schadevrij mogelijk voor de moeder.


Dat heb ik altijd ergens wat vreemd gevonden, dat de natuur dat zo had bedacht, dat er een ander bij een barende moet zijn om bij de daadwerkelijke geboorte van het lijfje van haar kind te 'helpen'. Maar ik heb het een tijd lang zelf zo gedaan, nou ja min of meer.
De geboorte van het hoofdje gaat spontaan. Tenzij een technisch ingesteld iemand een apparaat uitvindt om al 'inwendig' aan het hoofd te kunnen trekken - daar zijn er in het verleden meerdere van uitgevonden, de meeste inmiddels in de antiekkast beland vanwege de immense schade die het lijf van de vrouw ermee opliep - maar de vacuümpomp wordt dagelijks gebruikt in alle ziekenhuizen ter wereld. Zo'n vacuüm is trouwens ook niet mis, maar dat is een ander verhaal voor een ander blog.
Als het hoofdje er eenmaal is, dan begint het echte werk, wat een vroedvrouw dus 'lege artis' dient te volbrengen.
Eerst draait het hoofdje een kwartslag, de 'uitwendige spildraai'; de baby kijkt dan met de neus naar een van de benen van de moeder.
Ondertussen hoort de vroedvrouw te voelen of de navelstreng om het nekje van de baby ligt. Zo ja, dan dient ze te proberen of ze die kan vieren en over het achterhoofd heen af kan schuiven. Lukt dat niet, dan laat ze de navelstreng zitten. Mocht de geboorte van de baby vervolgens op enig moment stagneren en lijkt dit aan de navelstreng te liggen, dan wordt ze geacht om 'in de vulva af te kocheren', wat betekent dat ze twee klemmen op de navelstreng zet en tussen die klemmen de navelstreng doorknipt. 
Dat van die navelstreng laat ik even terzijde liggen. Dit is namelijk ook wel een blogje apart waard. (Laat me vast noemen dat ik, zowel in m'n opleiding als sinds ik zelfstandig aan het werk ben, nog nooit in de vulva heb afgekocherd.) 
O ja, officieel hoort de vroedvrouw vervolgens het mondje en neusje van de baby af te vegen met een steriel gaasje.
En dan begint de klus. Het hoofdje van de baby dient 'bipariëtaal' te worden omvat. Dat betekent met je ene hand langs de ene zijkant van het hoofdje, met je andere hand langs de andere zijkant. En dan hoort de vroedvrouw, door voorzichtig naar de rug-kant van de vrouw te drukken, de voorste schouder (dus die aan de kant van het schaambeen van de barende) als eerste geboren te laten worden, terwijl ze de vrouw aanspoort om te persen. En als die schouder in het zicht is, moet ze door middel van het naar voren/boven bewegen van het hoofdje, de achterste schouder geboren laten worden.
Als die schouder ook zichtbaar is, dient de vroedvrouw het kind met de pinken onder de oksels 'aan te haken' en de rest van het lijfje volgt vanzelf.
Klaar is Kees.
Deze handelingen dienen natuurlijk terwijl de vrouw op bed ligt plaats te vinden.
Wat nou als het niet lukt om de voorste schouder geboren te laten worden? Dat is ook weer stof voor minstens één blog, dus dat laat ik ook even voor wat het is.
Als het per ongeluk zo is dat een vrouw zó snel bevalt dat er geen vroedvrouw bij aanwezig is, dan is de kans groot dat de partner van de moeder van diverse mensen te horen krijgt: dus jij moest het doen!! De meeste mensen hebben het idee dat een vroedvrouw 'iets' 'moet doen' als het hoofdje geboren is - dus dat zal vader dan wel hebben 'moeten' doen...


Wat ik hiermee wil zeggen:
deze hele serie handelingen zou wat mij betreft diezelfde antiekkast in mogen als zijnde 'obsoleet'.
Het is niet waar.
Het is zelfs riskant om aan het hoofdje te trekken, al doe je het maar zachtjes, en vrijwel altijd volstrekt onnodig.
Om te beginnen gaan vrouwen echt bijna nooit op hun rug liggen voor de daadwerkelijke geboorte van hun kind, tenzij je ze 'stuurt' of ze denken dat het zo hoort. En deze serie handelingen is vrijwel niet te volbrengen als een vrouw staat, zit, knielt of hurkt.
Maar vooral: als je niets doet, komt de baby ook!
Echt waar!
En mij valt dan bijvoorbeeld op, dat het, als je je handen thuis houdt, bijna altijd de 'achterste' schouder is die 'eerst' geboren wordt, helemaal niet de voorste! 
Dus wat hebben we nou al die eeuwen staan doen?


Het 'werk' van een vroedvrouw is volkomen doordrenkt geraakt met 'handelen', veelal geïnspireerd vanuit de tijd dat medici zich met barenden zijn gaan bezighouden.
Ik ben gefascineerd door het proces van geboorte bij de mens. Van spontane geboorte. En ik kan maar niet geloven dat daar standaard iemand iets bij moet 'doen', iemand anders dan de moeder en haar kind.

waanzin op de wadden...

Ik mailde vanmiddag wat heen en weer met een voormalige klant uit onze praktijk.
Ze is een 'echte' eilander.
Ze begrijpt niets van het besluit dat vrouwen niet meer thuis mogen bevallen op Terschelling of op Vlieland.
Haar moeder, die op Terschelling woont, begrijpt er ook niets van. Naar haar weten is er de afgelopen veertig jaar nog geen moeder of kind in de problemen gekomen als gevolg van de afstand tot de wal.
Nou heb ik dit natuurlijk zelf niet onderzocht en dus onvoldoende kennis van zaken.


Maar wat ik wél weet is dat er geen enkele aanwijzing is dat een toename van het aantal poliklinische bevallingen landelijk gaat leiden tot een daling van de baby-sterfte.


Én wat ik wel weet, is dat er door mensen op de eilanden grote waarde wordt gehecht aan het 'eilander' zijn.


Toch lees ik tot dusver weinig verzet. 'Het is niet anders', zag ik op de voorkant van de Telegraaf...


Het is WEL anders!
Eind vorig jaar nog heeft het Europese Hof voor de mensenrechten bepaald, dat vrouwen de mogelijkheid moeten hebben om thuis te bevallen. Zorgverleners moeten dit faciliteren.
Dat betekent heel wat anders dan met drol-redeneringen aankomen om zich er onderuit te draaien. Het woord 'veiligheid' is een prachtige om iedereen die protesteert mee de mond te snoeren.


Wat is hier aan de hand? Wat is de reden dat vrouwen en masse onder druk worden gezet om in een ziekenhuis te bevallen?


Hoe kan het bestaan dat het klimaat in Nederland zó is geworden dat het gros van de zorgverleners zich laat intimideren door politici en vice versa?
Hoe kan het zijn dat 'veiligheid' een dusdanig toverwoord is geworden en medici dermate gezaghebbend, dat 'leken' zich braaf naar de wal gaan laten vervoeren omwille van de 'veiligheid'?


Terwijl dat pure, grote, volstrekte KOLDER is?


Wat is hier aan de hand?
Gaat het over geld? Gaat het over macht? Gaat het over mannen versus vrouwen? Wie het weet, mag het zeggen, maar een troebel watertje is het!


Wat kunnen vrouwen hier tegen doen?
Om te beginnen: als je van je stuk bent, of toch even twijfelt....zou er dan toch iets in zitten?....zie ik iets over het hoofd? - is wat ik wil zeggen: je zou het haast gaan denken hè. Maar vervolgens - heb ik er een groot vertrouwen in dat veel vrouwen 'ergens' ook 'weten' dat het niet waar kan zijn, dat er iets niet klopt, alleen het is zo moeilijk om aan te geven Wat precies niet klopt. En bovendien word je als vrouw geraakt op je kwetsbaarste stuk - het welzijn van je ongeboren kind.


Er moet wél iets gebeuren.
We kunnen rechtop gaan staan en 'NEE' zeggen. Nee, hiermee zijn we niet akkoord. Nee, we gaan wat doen in plaats van in onmacht weg te zakken.


Aan elke vrouw op Terschelling of Vlieland die op het eiland had willen bevallen en nu niet meer 'mag':
Je rechten worden om oneigenlijke redenen geschonden. Er is geen enkel bewijs dat dit in jouw belang is of in dat van je kind. In wiens belang het wel is weet ik niet goed, maar: 
Wat er in mijn macht ligt is om te beginnen wat mijn eigen handen kunnen doen en dus; bel of mail me als je een vroedvrouw zoekt die het prima vindt als jij thuis wil bevallen. 
We gaan een oplossing vinden!

Hobbyclub

Ik kreeg via de mail een opmerking van een collega, dat wij verloskundigen ons moeten opstellen als professionals, omdat we anders als hobbyclub worden beschouwd en ook zo worden behandeld.
Verder had ze moeite met het woord 'vroedvrouw'.


De term 'hobbyclub', die heb ik eerder langs horen komen in de discussie over de positie van verloskundigen, vooral hoe de media ons neerzet.


Hoe zit dat, met 'professional' versus 'hobbyclub'?


Even denken. Enerzijds heb je de timmerman. "Een timmerman is een vakman (die een opleiding houtbewerking heeft gevolgd)", staat er op Wikipedia. (Overigens is de rest van de tekst over timmermannen lezenswaardig; je hebt vele specialismen).
Een vakman dus, een professional. 
Anderzijds heb je doe-het-zelvers. Die timmeren ook wat af, maar doen dit in hun vrije tijd, als hobby, en niet voor de kost. 'Echte' timmermannen staan vast geregeld met hun hoofd te schudden over de creatieve oplossingen voor bouwproblemen die doe-het-zelvers hebben weten te bedenken. 
Doe-het-zelvers kunnen bekwaam genoeg zijn, maar professionals heten ze nooit bij het uitoefenen van hun hobby.


Wat maakt ons tot vakvrouwen, wat tot hobbyisten?


(Terzijde. Het beroep timmerman heet nog altijd 'timmerman', ook al zijn er ongetwijfeld een heel aantal vrouwelijke timmerlieden. Het argument om de term 'vroedvrouw' maar helemaal overboord te gooien omdat het sneu is voor de mannelijke vroedlieden onder ons, vind ik niet zo'n sterke. Dit item zou wat mij betreft op een 'timmermannen-manier' mogen worden opgelost. Gewoon handhaven die naam dus.)


Wanneer zijn wij 'professionals'? 
Feitelijk gaat dit hele blog over deze vraag - waar ligt de kern van ons vak?


Vroedvrouw of gynaecoloog - dat zijn wat mij betreft twee totaal verschillende beroepen. Vroedvrouwen worden hobbyisten, als ze zich gaan bezighouden met 'gynaecologenwerk'. Net zoals gynaecologen hobbyisten worden, als ze zich bezig houden met 'vroedvrouwenwerk'. 
Dat betekent niet dat er geen delen zijn van het ambacht 'gynaecoloog' waar een vroedvrouw zich prima verdienstelijk in kan maken. En het betekent ook niet dat er geen delen zijn van het ambacht 'vroedvrouw' waar een gynaecoloog best goed in kan zijn. Er is nou eenmaal overlap. 
Maar niet elke man met een hamer is een timmerman. 'Professional'....dat is een heel ander verhaal.


Wij krijgen in de media het etiket 'hobbyclub' terecht opgeplakt, als we ons ambacht niet helder weten te concretiseren en het teveel willen laten lijken op het ambacht 'gynaecoloog'.
Dat is eeuwig zonde, want het ambacht 'verloskundige/vroedvrouw' is van bijzonder grote waarde, welke naam je ook wilt gebruiken. 
Als wij niet als hobbyclub willen worden behandeld, moeten we zien onze eigen beroepsidentiteit stevig terug in het zadel te helpen. 
Daar varen moeders en kinderen wel bij.


Rebekka Visser, vroedvrouw.